Introductie tot de EU AI Act

Overzicht van de EU AI Act en de implicaties voor organisaties

45 minuten

Introductie tot de EU AI Act

Welkom bij deze les over de EU AI Act. Als onderdeel van uw AI-geletterdheid is het essentieel om deze baanbrekende wetgeving te begrijpen, die de eerste omvattende regelgeving voor AI-systemen ter wereld is. In deze les leert u over de basisprincipes, doelstellingen en belangrijkste componenten van de EU AI Act.

Achtergrond en doelstellingen van de EU AI Act

De eerste omvattende AI-wetgeving ter wereld

De EU AI Act is ontwikkeld als reactie op de snelle ontwikkeling en implementatie van AI-technologieën en de potentiële risico's die deze met zich meebrengen. Na jarenlange voorbereiding, consultaties en onderhandelingen is de wetgeving in 2024 aangenomen.

Hoofddoelstellingen van de EU AI Act

  • Waarborgen dat AI-systemen die in de EU worden gebruikt veilig zijn en fundamentele rechten respecteren
  • Het vertrouwen van burgers in AI-technologie versterken
  • Juridische zekerheid bieden aan bedrijven en ontwikkelaars van AI
  • Innovatie en de ontwikkeling van betrouwbare AI bevorderen
  • Een gefragmenteerde regelgeving binnen de EU voorkomen

De EU AI Act is onderdeel van een bredere Europese strategie voor AI, gebaseerd op twee pijlers:

Ecosysteem van excellentie

Gericht op het bevorderen van AI-innovatie, onderzoek en ontwikkeling binnen de EU, om het concurrentievermogen van Europa op het gebied van AI te versterken.

Ecosysteem van vertrouwen

Gericht op het creëren van een regelgevend kader dat ervoor zorgt dat AI wordt ontwikkeld en gebruikt met respect voor Europese waarden en fundamentele rechten.

De risico-gebaseerde benadering

Een van de belangrijkste kenmerken van de EU AI Act is de risico-gebaseerde benadering. In plaats van alle AI-systemen op dezelfde manier te reguleren, categoriseert de wet AI-toepassingen op basis van het risico dat ze vormen voor gezondheid, veiligheid en fundamentele rechten.

Onaanvaardbaar risico (Verboden AI)

AI-systemen die worden beschouwd als een duidelijke bedreiging voor mensen en hun rechten zijn expliciet verboden.

Voorbeelden:

  • Sociale scoring door overheden
  • Manipulatieve AI gericht op kwetsbare groepen
  • Real-time biometrische identificatie in openbare ruimtes (met specifieke uitzonderingen)
  • Voorspellende politiesystemen op basis van profilering

Hoog risico

AI-systemen die significante risico's kunnen vormen voor gezondheid, veiligheid of fundamentele rechten van personen. Deze systemen zijn toegestaan, maar onderworpen aan strenge vereisten.

Voorbeelden:

  • AI in kritieke infrastructuur (water, gas, elektriciteit)
  • AI voor onderwijs- en beroepstraining
  • AI voor werving en personeelsbeheer
  • AI voor kredietwaardigheid en -scoring
  • AI in medische apparatuur
  • AI voor wetshandhaving

Beperkt risico

AI-systemen met specifieke transparantievereisten, zoals systemen die met mensen interageren en die duidelijk moeten maken dat ze AI zijn.

Voorbeelden:

  • Chatbots
  • Deepfakes
  • Emotieherkenningssystemen
  • Biometrische categoriseringssystemen

Minimaal risico

De overgrote meerderheid van AI-systemen valt in deze categorie en is onderworpen aan minimale of geen specifieke verplichtingen.

Voorbeelden:

  • AI-gestuurde spamfilters
  • AI voor optimalisatie van productieprocessen
  • AI-gebaseerde videospellen
  • AI voor persoonlijke productiviteit

Vereisten voor hoog-risico AI-systemen

Hoog-risico AI-systemen zijn onderworpen aan de strengste vereisten onder de EU AI Act. Deze systemen moeten voldoen aan een uitgebreide reeks voorschriften voordat en terwijl ze op de EU-markt worden gebracht.

Risicobeheerssysteem

Implementeren van een systeem voor risicobeheer gedurende de gehele levenscyclus van het AI-systeem.

Data- en datagovernance

Zorgen voor trainingsdatasets van hoge kwaliteit om risico's op vooroordelen te minimaliseren.

Technische documentatie

Opstellen en bijhouden van gedetailleerde technische documentatie over het AI-systeem.

Bijhouden van records

Automatisch registreren van activiteiten van het AI-systeem (logging).

Transparantie

Zorgen dat gebruikers de output van het systeem kunnen interpreteren en begrijpen.

Menselijk toezicht

Ontwerpen en ontwikkelen van AI-systemen die effectief kunnen worden overzien door mensen.

Nauwkeurigheid en robuustheid

Zorgen voor een passend niveau van nauwkeurigheid, robuustheid en cyberveiligheid.

Conformiteitsbeoordeling

Ondergaan van een conformiteitsbeoordeling voordat het op de markt wordt gebracht.

Implicaties voor organisaties en medewerkers

De EU AI Act heeft verstrekkende gevolgen voor zowel organisaties als hun medewerkers. Hier volgen enkele belangrijke implicaties:

Voor organisaties

  • Naleving en documentatie: Organisaties moeten alle AI-systemen documenteren en beoordelen of ze onder de hoog-risico categorie vallen, en zo ja, aan de vereisten voldoen.
  • Risicobeheer: Implementeren van robuuste risicobeheerprocessen voor AI-systemen.
  • Transparantie: Zorgdragen voor transparantie richting gebruikers, klanten en toezichthouders.
  • Handhaving en boetes: Bij niet-naleving riskeren organisaties aanzienlijke boetes, die kunnen oplopen tot 7% van de mondiale jaaromzet.

Voor medewerkers

  • AI-geletterdheid: De EU AI Act vereist dat medewerkers die met AI-systemen werken voldoende getraind zijn en de mogelijkheden en beperkingen ervan begrijpen.
  • Menselijk toezicht: Medewerkers die verantwoordelijk zijn voor het toezicht op hoog-risico AI-systemen moeten specifiek zijn opgeleid voor deze taak.
  • Rechten: Medewerkers hebben het recht om te weten wanneer AI-systemen worden gebruikt voor beslissingen die hen aangaan, met name in de context van werving en personeelsbeheer.
  • Bescherming: De wetgeving bevat bepalingen die werknemers beschermen tegen misbruik van AI-systemen op de werkplek.